Những nguyên nhân gây ung thư gan thường gặp
Ung thư gan là bệnh ung thư thường gặp nhất ở nước ta. Bệnh thường phát hiện ở giai đoạn muộn nên tỷ lệ tử vong rất cao. Chính vì vậy, việc phát hiện sớm căn bệnh này để việc điều trị hiệu quả hơn.
Những nguyên nhân điều kiện thuận lợi gây ung thư gan
Nguyên nhân trực tiếp gây ung thư gan chưa rõ ràng, cơ chế gây ung thư được cho là do rối loạn cấu trúc AND của nhân tế bào. Dưới đây là các yếu tố nguy cơ ung thư gan.
Ung thư gan do rượu
Rượu cũng là một yếu tố nguy cơ quan trọng của ung thư gan. Tuy rượu không có tác dụng gây ung thư trực tiếp nhưng vai trò độc hại của rượu uống kéo dài nhiều năm đã được chứng minh có liên quan đến nhiều ung thư như ung thư vòm họng, hầu, thanh quản, thực quản…
Rượu uống nhiều và kéo dài nhiều năm sẽ gây xơ gan và đó là cái nền để gây ra ung thư gan. Nhiều nghiên cứu cho thấy ở những nước , tỉ lệ lưu hành HBV thấp, nguy cơ bị ung thư gan tăng cao đến ở những người uống rượu nhiều. Chính vì vậy, nghiện rượu làm tăng khả năng bị ung thư gan.
Ung thư gan, căn bệnh giết người thầm lặng
Ung thư gan do nhiễm virus viêm gan B, C
Mắc virus viêm gan B là yếu tố đã được công nhận là yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư gan. Theo ước tính trên thế giới có khoảng 360 triệu người bị nhiễm virus viêm gan B mạn tính mà trong số đó khoảng 25% có thể sẽ có ung thư gan.
Một nghiên cứu theo dõi 22.707 người trong 8 – 9 năm cho thấy 90% các trường hợp ung thư gan có HbsAg(+) mạn, gấp 100 lần so với người không có HbsAg.
Sử dụng các phương pháp xét nghiệm hiện đại về sinh học phân tử càng chứng tỏ vai trò gây bệnh ung thư gan của viêm gan virus B và C mạn. HBVDNA trong huyết thanh và trong mô gan được tìm thấy trong 82% và 91% của những trường hợp ung thư gan có HbsAg(+) và trong 33% và 47% của những trường hợp ung thư gan mà HbsAg(-).
Nhiễm virus B, C có thể gây ung thư gan.
Tại nước ta, tình hình nhiễm virus viêm gan B ở nhóm người khỏe mạnh và phụ nữ có thai tại Việt Nam cũng chiếm 10 – 20%.
Đây là yếu tố quan trọng gây nhiễm virus viêm gan B ở trẻ em do qua lây truyền mẹ -con trong quá trình chuyển dạ đẻ và là nguyên nhân chính gây viêm gan mạn tính ở trẻ em.
Theo kết quả của các nghiên cứu trong nước và quốc tế, 90% số trẻ nhiễm virus viêm gan B sau khi sinh hoặc trong những năm đầu đời có nguy cơ chuyển thành nhiễm virus viêm gan B mãn tính.
Viêm gan mạn tính đang trở thành một vấn đề y tế nghiêm trọng ở Việt Nam và ung thư gan là nguyên nhân chính gây tử vong do ung thư.
Viêm gan virus là bệnh truyền nhiễm phổ biến, gây ra các hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và tử vong do biến chứng. Người nhiễm virus viêm gan cấp tính thường không có triệu chứng hoặc biểu hiện không rõ ràng, những trường hợp nặng có thể gây suy gan cấp hoặc kéo dài dẫn đến viêm gan mạn, xơ gan và ung thư gan.
Có 5 loại viêm gan virus, trong đó viêm gan virus B và C lây truyền qua đường máu và dịch thể, tương tự với đường lây truyền HIV.
Virus viêm gan B và C là nguyên nhân gây ung thư gan hàng đầu, ước tính có khoảng 57% các trường hợp xơ gan và 78% trường hợp ung thư gan tiên phát do nhiễm virus viêm gan B và C.
Ung thư gan do xơ gan và các bệnh gan mạn tính
Đa số các ung thư gan phát triển trên nền gan đã bị xơ, nhất là xơ gan kiểu hậu viêm gan. Tỉ lệ phát bệnh ung thư gan hàng năm tăng theo mức độ nặng của thương tổn gan: 0,5 – 1% với viêm gan mạn và xơ gan.
Bên cạnh đó, một số bệnh mạn tính của gan cũng đưa đến ung thư gan như : Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu. Hội chứng Budd – Chiari- thường gặp ở Nam Phi, nơi mà 47% chuyển thành ung thư gan.
Hình ảnh gan bình thường và gan bị ung thư
Xơ gan tự miễn; Xơ gan ứ mật tiên phát; Chứng nhiễm sắc tố di truyền; Bệnh Wilson; Những bệnh chuyển hóa như rối loạn chuyển hóa pocphirin, thiếu hụt alpha 1 antitrypsin….
Ngoài ra ung thư gan còn liên quan đến các yếu tố nguy cơ khác như nhiễm Dioxin/chất độc da cam; Thuốc trừ sâu; Các hóa chất tìm thấy trong nước uống không sạch; Yếu tố gia đình, các ký sinh trùng… cũng là nguyên nhân thuận lợi gây ung thư gan.
Để phòng bệnh ung thư gan hiệu quả, mọi người cần thực hiện:
– Luôn thực hiện chế độ dinh dưỡng điều độ, tăng cường rau củ chứa nhiều vitamin, chất xơ; hạn chế dầu mỡ, bia rượu…
– Thường xuyên tập thể dục, vận động cơ thể .
– Tiêm vaccine phòng viêm gan B.
– Kiểm tra sức khoẻ định kỳ để tầm soát bệnh.
Thúy Hường/TH