Cúc hoa vàng – không chỉ là một loài hoa
Cúc hoa vàng là tên gọi trong Đông y của hoa cúc vàng, loài hoa tượng trưng cho mùa thu. Hoa cúc vàng được ứng dụng rất nhiều trong việc điều trị một số chứng bệnh thường gặp.
1. Nhận biết cúc hoa vàng
Cúc hoa vàng (Chrysanthemum indicum L.), họ Cúc (Asteraceae) là cây được trồng từ lâu đời, nhất là ở Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương…
Cúc hoa vàng là cây được trồng từ lâu đời, nhất là ở Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương…
Hàng năm, cứ vào cuối thu cho đến tháng 1 – 2 năm sau, người ta chọn những ngày trời đẹp thu hái hoa cúc. Sau khi thu hái, tiến hành chế biến, phơi khô để được vị cúc hoa có màu vàng sáng, mùi thơm đặc trưng, vị đắng nhẹ.
2. Các thành phần và công dụng của cúc hoa vàng
Trong cúc hoa vàng chứa các thành phần carotenoid, tinh dầu, flavonoid…
Theo YHCT, cúc hoa có tác dụng giải cảm nhiệt, tác dụng thanh can sáng mắt. Trị mắt sưng thũng, đỏ đau, đau đầu, huyết áp cao. Ngoài ra còn có tác dụng giải độc, sát trùng.
Liều dùng 6 – 12g, dạng hãm, sắc, phối hợp với các vị thuốc khác.
3. Một số chứng bệnh thường dùng cúc hoa:
– Trị cảm mạo phong nhiệt, sốt cao, đau đầu, ho, háo nhiệt: cúc hoa, hạnh nhân, cát cánh, mỗi vị 8g, tang diệp 12g, liên kiều, bạc hà, đạm trúc diệp, cam thảo, mỗi vị 4g. Sắc uống ngày một thang, chia 2 lần, trước bữa ăn.
– Đau mắt đỏ, sưng mắt, ngứa mắt, chảy nước mắt: cúc hoa, bạc hà, lá tre tươi, lá dâu, kinh giới, đồng lượng 12g. Đun sôi nhỏ lửa, nhân lúc còn nóng, hướng hơi thuốc, xông nhẹ vào mắt đau. Uống nước sắc khi
còn ấm, ngày hai lần.
còn ấm, ngày hai lần.
– Trị hoa mắt, chóng mặt, đau mắt đỏ, mũi ngạt tắc: cúc hoa, kinh giới, bạc hà, phòng phong, khương hoạt, bạch chỉ, tế tân, xuyên khung, hương phụ, cam thảo, bạch cương tàm, đồng lượng, 10g, tán bột mịn, uống mỗi lần 4 – 6g, ngày 2 lần với nước ấm.
– Trị mụn nhọt, đinh độc, da tê bì mất cảm giác: cúc hoa 16g, cam thảo 20g, dạng thuốc hãm, ngày một thang. Uống 2 – 3 lần trong ngày.
– Trị chứng âm hư hỏa vượng, đau đầu, hoa mắt, hồi hộp, hay quên, huyết áp tăng: cúc hoa 8g, câu đằng, kỷ tử, hoài sơn, thục địa, sa sâm, mạch môn, mỗi vị 12g, trạch tả, sơn thù, mẫu đơn bì, bạch phục linh, táo nhân, bá tử nhân, mỗi vị 8g. Sắc uống, ngày một thang.
GS.TS Phạm Xuân Sinh
Nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Dược học cổ truyền, Trường Đại học Dược Hà Nội
Theo Nội khoa Việt Nam